PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 1 / 2023

W ZESZYCIE

Badania korpusowe zyskują na popularności zarówno w zagranicznym, jak i polskim językoznawstwie. Jednym z owoców tych badań jest Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego, rejestrujący leksykę występującą w tekstach pisanych głównie XX wieku. Może on być podstawą różnorodnych badań między innymi na temat czasowników nadmiernej i maksymalnej efektywności, również takich, których nie notują inne źródła korpusowe i słownikowe.
Wypracowana w połowie XX wieku teoria aktów mowy jest stale rozwijana, również w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym. Przykładem takich działań są badania zmierzające do opisu różnorodnych typów wypowiedzi jako aktów mowy, którym można przypisać konkretne cechy, realizowane przez wybór konkretnych środków językowych. Jednym z typów takich wypowiedzi są groźby karalne, które można analizować jako realizację tzw. przestępczych aktów mowy, a ich analiza wymaga podejścia interdyscyplinarnego.
Uwzględnienie czynników pozajęzykowych (politycznych, społecznych, gospodarczych) jest niezbędnym elementem analizy sposobów adaptacji koreańskich toponimów do polszczyzny. Adaptacja ta może przebiegać różnymi drogami, z których najważniejsze współcześnie to: transkrypcja McCune’a–Reischauera oraz propagowana przez władze Korei zmodyfi kowana transkrypcja MOE.
Przy okazji badań statystycznych nad stanem czytelnictwa w Polsce corocznie powraca temat współczesnego kryzysu czytelnictwa. O różnego rodzaju „zapaściach” czytelniczych czy szeroko rozumianych kulturalnych można też mówić w odniesieniu do wieków minionych, np. przełomu XVII i XVIII wieku. Nie oznaczało to jednak całkowitego upadku kultury literackiej w Polsce tamtego okresu. Badania pokazują, że autorzy tekstów wstępnych, którzy dostrzegali kryzys zainteresowania słowem pisanym, starali się na różne sposoby zachęcać czytelników do uważnej lektury.
Podstawą badań psycholingwistycznych mogłyby być przyczyny błędów popełnianych współcześnie przez obcokrajowców uczących się języka polskiego. Jedną z metod analizy tych przyczyn jest badanie skojarzeniowe, które pozwala identyfi kować różnorodne procesy, między innymi kształtowanie się podstaw systemu leksykalnego i syntagmatycznego.

***

Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego – Narodowy Korpus Języka Polskiego – korpusy językowe – językoznawstwo korpusowe – leksykografi a – czasowniki – efektywność – groźba – przestępcze akty mowy – pragmatyka – kognitywizm – prawo karne – toponim – onomastyka – język koreański – transkrypcje języka koreańskiego – adaptacja – barok – epoka saska – przedmowa – kultura literacka – język polski jako obcy – badanie skojarzeniowe – paradygmatyczny – syntagmatyczny.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

Daniel Dzienisiewicz : Czasowniki maksymalnej i nadmiernej efektywności w Narodowym Fotokorpusie Języka Polskiego – rekonesans.Pobierz artykuł
Anna Falana-Jafra : Groźba karalna jako przykład przestępczego aktu mowy. Analiza w ujęciu pragmatyczno-kognitywnym.Pobierz artykuł
Kim Gwangseok, Jarosław A. Pietrow : Toponimy koreańskie w polszczyźnie – źródła transpozycji, systemy transkrypcyjne i strategie asymilacji fonicznej.Pobierz artykuł
Ewa Rodek : Komunikacja z czytelnikiem w sytuacji kryzysu czytelnictwa końca XVII i początku XVIII wieku.Pobierz artykuł
Alla Kozhinova : Badanie skojarzeniowe jako sposób na wyjaśnienie przyczyn błędów popełnianych przez uczących się języka polskiego jako obcego.Pobierz artykuł