PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 2 / 2017

W ZESZYCIE

W 2016 roku upłynęło 50 lat od założenia Towarzystwa Kultury Języka, którego organem jest „Poradnik Językowy”. W tym zeszycie drukujemy teksty referatów wygłoszonych podczas okolicznościowej sesji związanej z tym wydarzeniem, która odbyła się 8 listopada 2016 r. w ramach cyklicznej ogólnopolskiej konferencji naukowej „Dialog pokoleń”.

***
  • Towarzystwo Kultury Języka zostało założone przez Profesora Witolda Doroszewskiego w 1966 r. dla rozwijania dbałości o kulturę języka, organizowania poradnictwa językowego, popularyzowania wiedzy o języku oraz współdziałania z władzami oświatowymi w sprawach nauczania języka polskiego.
  • „Poradnik Językowy” (organ Towarzystwa Kultury Języka od 1971 r.) służy – od momentu jego powstania w 1901 r. – kształtowaniu normy językowej polszczyzny oraz zgodnych z kulturą języka i etyką słowa obyczajów społecznej komunikacji, a także rozwojowi wiedzy o języku polskim w różnych jej aspektach.
  • Polityka językowa i kultura języka to dwa podstawowe pojęcia językoznawstwa preskryptywnego; są one różnie defi niowane, ale najczęściej politykę językową (rozumianą jako działania dotyczące systemu językowego i świadomości językowej jego użytkowników) traktuje się jako część kultury języka.
  • Relacje między kulturą języka / słowa a etyką słowa wykraczają dziś poza problemy komunikacji stricte językowej, obejmując również zagadnienia porozumiewania się za pomocą środków parajęzykowych (np. gesty, modulacja głosu) oraz środków obrazkowych (m.in. rysunek, fotografi a).
  • Termin retoryka można traktować jako hiperonim wobec terminu kultura języka, jeśli przyjmiemy, że klasyczna retoryka traktuje poprawność językową (latinitas // hellenismós) jako jedno, ale nie jedyne (obok stosowności, jasności i ozdobności) kryterium oceniania wartości wypowiedzi.
  • Kategoria poprawności i niepoprawności językowej występuje już w oświeceniowych gramatykach języka polskiego w odniesieniu do kwestii z zakresu pisowni, wymowy, odmiany, struktury wyrazów i ich stosowności, łączliwości składniowej oraz jasności wypowiedzi.
***
Towarzystwo Kultury Języka – „Poradnik Językowy” – kultura języka – kultura słowa – poprawność języka – kryteria poprawności językowej – polityka językowa – etyka słowa – mowa nienawiści – retoryka – retoryczne kryteria oceniania wartości wypowiedzi – oświeceniowe gramatyki języka polskiego.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

RECENZJE

  • Mirosław Bańko : Michał Głowiński, Zła mowa, Warszawa 2016
  • Halina Pelcowa : Małgorzata Karwatowska, Leszek Tymiakin, Światy uczniowskie. Język. Media. Komuniakcja, Lublin 2014
  • Andrii Baran : Anita Lorenc, Wymowa normatywna polskich samogłosek nosowych i spółgłoski bocznej, Warszawa 2016

SŁOWA I SŁÓWKA