PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 1 / 2016
W ZESZYCIE
26 stycznia br. mija 40 lat od śmierci Profesora Witolda Doroszewskiego, uczonego,
pedagoga, wieloletniego redaktora naczelnego „Poradnika Językowego”, którego pamięci
niniejszy zeszyt poświęcamy.
***
- Witold Doroszewski był twórcą warszawskiej szkoły lingwistycznej. Podstawą jego
teorii języka była koncepcja filozoficzna, wywodząca się z Arystotelesowskiego monizmu,
której centrum zajmowało pojęcie homo loquens (człowieka mówiącego).
- Witold Doroszewski był twórcą najważniejszego słownika polszczyzny XX wieku
wśród słowników ogólnego przeznaczenia; jego słownik stał się dziełem klasycznym – źródłem
materiału, przedmiotem analiz, punktem odniesienia licznych studiów.
- Ważne miejsca w koncepcji semantycznej Witolda Doroszewskiego stanowią relacje
między znakiem a desygnatem oraz związek znaczenia ze sposobem użycia wyrazów,
a w jego teorii słowotwórczej – m.in. zjawisko analogii.
- W pracach Witolda Doroszewskiego nie pojawia się kwestia wewnętrznego zróżnicowania
normy językowej. Widział on natomiast wewnętrzne (nieskodyfikowane) zróżnicowanie
gwar ludowych i odmian środowiskowych polszczyzny.
- Oryginalnym wkładem Witolda Doroszewskiego w rozwój badań z zakresu dialektologii
była opracowana przez niego ilościowa (statystyczna) metoda badań, która pozwalała
określić dialektologię jako dyscyplinę synchroniczno-socjologizującą.
- W pracy i twórczości naukowej Witolda Doroszewskiego zachodzi naturalna spójność
jego postawy nauczyciela akademickiego, leksykografa, popularyzatora wiedzy o języku
i organizatora życia naukowego.
***
Monizm jako podstawa teorii języka Witolda Doroszewskiego – metodologia lingwistyczna
– semantyka – leksykologia i leksykografia – kultura języka – dialektologia – popularyzacja
wiedzy o polszczyźnie – organizacja życia naukowego.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Stanisław Dubisz : Witold Doroszewski – intelektualista, językoznawca, pedagog
-
Mirosław Bańko : Witold Doroszewski jako leksykograf i leksykolog
-
Krystyna Waszakowa : Aktualność niektórych idei i koncepcji teoretycznych Profesora Witolda Doroszewskiego z zakresu semantyki i słowotwórstwa
-
Andrzej Markowski : Poglądy Witolda Doroszewskiego na kulturę języka
-
Halina Karaś : Dialektologia w ujęciu Witolda Doroszewskiego
-
Józef Porayski-Pomsta : Witold Doroszewski – pozytywista i organizator życia naukowego
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
-
Monika Kresa : Gramatyka dla szkół narodowych Onufrego Kopczyńskiego
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
RECENZJE
-
Elżbieta Laskowska : Jadwiga Puzynina, Wartość i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Kraków 2013
-
Małgorzata B. Majewska : Iryna Kononenko, Orest Śpiwak, Ukraińsko-polski słownik homonimów i paronimów międzyjęzykowych, Kijów 2008
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
