PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 7 / 2009
W ZESZYCIE
- Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego (1809–1849) to utwór, w którym splatają się i przeplatają różne formy obrazowania poetyckiego z narracyjną postawą reportażową. Pozwala to na przypomnienie postaci tego poety, wieszcza i wędrowca, oraz jego dokonań artystycznych w dwusetlecie jego urodzin.
- Język artystyczny jest stałym polem eksperymentu komunikacyjnego. Proza współczesnego polskiego pisarza Andrzeja Stasiuka pozwala na pokazanie różnych sposobów funkcjonowania wyrażeń metatekstowych w strukturze wypowiedzi, w szczególności funkcji spójnościowej i perswazyjnej.
- W utworach artystycznych różnych pisarzy konstytutywną rolę w sferze obrazowania odgrywają różne sfery świata przedstawionego. W twórczości Stefana Żeromskiego taką rolę odgrywa świat przyrody i słownictwo nazywające rośliny, pełniąc m.in. funkcję metaforyczną, mimetyczną, pragmatyczną czy ekspresywną.
- Tekst przekładu dzieła artystycznego jest również faktem artystycznym. Psalmy biblijne mogą być przedmiotem translacji teologicznej, jeśli dokonywana jest dla celów sakralnych (np. w Biblii Tysiąclecia), lub artystycznej, jeśli jej celem jest utwór literacki (por. np. tłumaczenia R. Brandstaettera, Cz. Miłosza, A. Kamieńskiej).
- Sposób analizy tekstu utworu literackiego pozwala na wydobycie różnych aspektów jego wymowy artystycznej i ideowej. Zwrócenie uwagi na rolę, którą odgrywają np. nazwy dźwięków w tekście Ziemi obiecanej Władysława Reymonta, pozwala na weryfikację ocen warsztatu pisarskiego tego twórcy.
- Metodologia badań języka artystycznego podlega stałym zmianom zarówno
w obrębie językoznawstwa, jak i literaturoznawstwa. Daje się to zauważyć nawet w odniesieniu do tak krótkiego okresu jak druga połowa XX w. Przykładową podstawą opisu są tu prace dotyczące języka i stylu pisarzy Oświecenia.
***
Styl artystyczny – język artystyczny – środki poetyckie – metatekst – kategorie stylistyczne – artystyczne funkcje słownictwa – przekład artystyczny – interpretacja utworu literackiego – metody badań języka pisarzy
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Maria Wojtak : Poetycko i reportażowo – uwagi o stylu Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego
-
Bożena Witosz : Metatekst jako wyznacznik stylu i stylistyczna strategia (Interpretacja metawypowiedzi w opowiadaniu Kowal Kruk Andrzeja Stasiuka)
-
Stanisław Cygan : Funkcje słownictwa roślinnego w utworach Stefana Żeromskiego
-
Monika Kresa : Teologia i literatura – analiza porównawcza pięciu współczesnych przekładów Psalmu 23
-
Marcin Szymański : Czy badanie słownictwa dzieł literackich może dawać istotne wskazówki do ich interpretacji? (na przykładzie Ziemi obiecanej Władysława Reymonta)
-
Elżbieta Sękowska : Badania nad językiem i stylem pisarzy Oświecenia – główne kierunki w ostatnim dwudziestoleciu XX wieku
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
-
Agata Hącia : I. Bolognese; II. Przyczynić się, przez
-
Barbara Pędzich : I. Jaki rodzaj ma CO2 ?; II. Czy paralotnia jest niby-lotnią?
SŁOWA I SŁÓWKA
