PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 5 / 2015

W ZESZYCIE

  • Związek między językową normą rozwojową w ontogenezie a językową normą poprawnościową jest problemem często dyskutowanym. Racjonalne podstawy ma pogląd, że oceny poziomu rozwoju komunikacyjnojęzykowego dziecka powinno się dokonywać przede wszystkim na podstawie porównania z uzusem językowym jego najbliższego społecznego otoczenia.
  • Opanowywanie mowy i języka u dzieci z zaburzeniami rozwojowymi uwarunkowanymi mózgowo jest uzależnione od wielu czynników. Zawsze jest to proces, w którym widoczne jest jednoczesne, wzajemne oddziaływanie mechanizmu dezintegracji oraz prawidłowego rozwoju mowy.
  • Dzieci niewidome natrafi ają na szczególne trudności w poszczególnych etapach rozwoju komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Brak wzroku lub jego upośledzenie zmienia zasadniczo współdziałanie zmysłów, w związku z czym mowa kształtuje się w innym systemie powiązań niż u dzieci widzących.
  • Niezwykłość dziecięcych wypowiedzi polega na pomieszaniu tego, co wynika z niedosłyszenia, z tym, co dziecko zna od podstaw, na sądzeniu, że słuchacz nie wie o wybranej przez dziecko strategii, wreszcie na nieznajomości znaczeń słów używanych w danym kontekście.
  • Procesy tworzenia wypowiedzi słownych znajdują uwarunkowania psychologiczne i neuropsychologiczne. Funkcje poznawcze, emocjonalne i motoryczne decydują o regulacji różnych aspektów procesów tworzenia i realizacji wypowiedzi.
  • Logopedia wieku podeszłego (gerontologopedia) ma coraz większe znaczenie w związku ze starzeniem się społeczeństwa i zwiększającym się zakresem zaburzeń mowy oraz języka, wynikających z zespołów otępiennych i chorób (np. Alzheimera czy Picka).
  • Utrudnienia w wymowie głosek polskich u cudzoziemców uczących się języka polskiego jako obcego (drugiego) mogą być warunkowane zarówno czynnikami związanymi z wcześniej przyswojonym językiem, jak i z czynnikami biologicznymi.
***

Rozwój mowy dziecka – językowa norma rozwojowa – językowa norma poprawnościowa – ontogeneza – uszkodzenia / dysfunkcje ośrodkowego układu nerwowego – alalia – dysfunkcja wzroku a zaburzenia mowy – ludyczność wypowiedzi dziecięcych – tworzenie i realizacja wypowiedzi – gerontologopedia – funkcje językowe a choroby otępienne – trudności artykulacyjne cudzoziemców.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Józef Porayski-Pomsta : Językowa norma rozwojowa w ontogenezie wobec normy poprawnościowej języka polskiego
  • Marlena Kurowska : Rokowania dotyczące rozwoju mowy i języka u dzieci z zaburzeniami uwarunkowanymi uszkodzeniami i/lub dysfunkcjami ośrodkowego układu nerwowego
  • Stanisław Milewski, Katarzyna Kaczorowska-Bray : Logopedyczne aspekty przyswajania języka przez dzieci niewidome
  • Barbara Boniecka : Problematyka ludyczności w tekstach dziecięcych
  • Olga Jauer-Niworowska : Interdyscyplinarna analiza procesów tworzenia i realizacji wypowiedzi w modelu strukturalno-funkcjonalnym
  • Ewa Wolańska : Zaburzenia funkcji językowych w chorobach i zespołach otępiennych. Rola i cele logopedii wieku podeszłego
  • Danuta Pluta-Wojciechowska : Wymowa polska „jakby ktoś gryzł szkło”, czyli o trudnościach w artykulacji głosek języka polskiego u obcokrajowców

GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

RECENZJE

  • Przemysław Wiatrowski : Anna Piotrowicz, Słownictwo pism Stefana Żeromskiego, tom 16: Życie towarzyskie, Poznań 2014

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

SŁOWA I SŁÓWKA

English version