PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 1 / 2013

W ZESZYCIE

  • W 2012 r. prof. dr hab. Jerzy Podracki skończył 70 lat. Ten fakt stanowi podstawę przedstawienia jego biografii naukowej. Zebrane w tym zeszycie artykuły nawiązują tematycznie do różnych wątków twórczości naukowej i innych form intelektualnej aktywności Jubilata.
  • Współcześnie językoznawstwo teoretyczne (podstawowe) i stosowane wzajemnie się motywują. W dziejach językoznawstwa do XVIII w. główny nurt stanowiło językoznawstwo stosowane, a w XIX i XX w. zaznaczyła się przewaga językoznawstwa teoretycznego. Wynika to z przemian cywilizacji i celów lingwistyki.
  • Jedną z przyczyn niekomunikatywności wypowiedzi jest stosowanie zdań wielokrotnie złożonych, mających zbyt dużą liczbę podmiotów/agensów. Poprawa takich zdań wymaga zabiegów redakcyjnych kondensujących treść, ujednolicających kategorię strony i wypełniających leksykalne schematy rekcji czasowników.
  • W Unii Europejskiej obowiązują zalecenia dotyczące polityki językowej państw wobec mniejszości narodowych. Nie są one jednak przestrzegane w Niemczech, jeśli chodzi o mniejszość polską. Program promocji języka i kultury polskiej w Niemczech wymaga wzmożonych prac ze strony niemieckiej, a także polskiej.
  • W związku ze zmianami egzaminu maturalnego z języka polskiego jest potrzeba podjęcia decyzji w sprawie doboru gatunków wypowiedzi na część pisemną tego egzaminu. Należy przy tym uwzględnić specyfikę komunikacji w sytuacji szkolnej i egzaminacyjnej oraz wpływ modelu gatunku na kryteria oceniania tekstów.
  • System certyfikacji znajomości języka polskiego jako obcego funkcjonuje w Polsce od 2004 r. Pozwala to na ocenę jakości polszczyzny, używanej przez cudzoziemców, w zależności od poziomu zaawansowania, oceny ogólnej z egzaminu oraz stopnia opanowania poszczególnych sprawności komunikacyjnych.
  • Programy komputerowe służące do edycji i składu tekstu, upowszechnione w latach 90. XX w., spowodowały zmiany w praktyce stosowania łącznika oraz myślnika we współczesnej ortografii i interpunkcji, które prowadzą do błędów. Dotyczy to zwłaszcza tekstów pisanych przez nieprofesjonalistów.
  • Mimo jednoznacznych wskazań normatywnych, dotyczących zapisywania zestawień rzeczownikowych o członach równorzędnych i nierównorzędnych znaczeniowo, zawartych w części opisowej słowników ortograficznych, wciąż to zagadnienie sprawia trudność dużej części użytkowników polszczyzny.
  • W tekście Lalki Bolesława Prusa występują liczne wtręty z języka francuskiego. Mają one charakter zapożyczeń oraz cytatów. Pisarz przedstawia w powieści rolę francuszczyzny zgodnie ze stanem rzeczywistym – była ona wówczas w pewnych sferach językiem codziennej komunikacji.
  • W ocenach ogólnych słowników języka polskiego, które ukazały się w XX w., pojawia się niejednokrotnie zarzut mówiący o ich ideologizacji, co zwykle przejawia się w doborze haseł i parafraz znaczeniowych. Zachodzi pytanie, czy postulowane „odideologizowanie definicji” leksykograficznej jest w ogóle możliwe.
***

Językoznawstwo stosowane – językoznawstwo normatywne – dydaktyka języka – glottodydaktyka polonistyczna – leksykografia – poprawność językowa – certyfikacja języka polskiego jako obcego – składnia – ortografia – interpunkcja – leksyka

JUBILEUSZE

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Stanisław Dubisz : Teoria lingwistyczna w językoznawstwie stosowanym – na przykładzie glottodydaktyki polonistycznej.
  • Hanna Jadacka : Czynniki utrudniające odbiór zdania (wielokrotnie) złożonego.
  • Jan Mazur : Nauczanie języka polskiego w Niemczech na tle językowej i edukacyjnej polityki Rady Europy.
  • Agnieszka Mikołajczuk : Modele gatunkowe tekstu pisanego przez uczniów na egzaminie maturalnym (w kontekście planowanej modernizacji matury z języka polskiego).
  • Władysław T. Miodunka : Jakość polszczyzny używanej przez cudzoziemców. Metody analizy jakości na materiale egzaminów certyfikatowych z języka polskiego jako obcego w roku 2011.
  • Radosław Pawelec : Kreska kresce nierówna – o użyciu łącznika oraz (dwojako zapisywanego) myślnika we współczesnej interpunkcji i ortografii
  • Edward Polański, Maciej Malinowski : O trudnościach w pisowni zestawień apozycyjnych.
  • Józef Porayski-Pomsta : Język francuski w „Lalce” Bolesława Prusa.
  • Halina Zgółkowa, Tadeusz Zgółka : O ideologizacji i odideologizowaniu słowników.
English version