PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 9 / 2013

W ZESZYCIE

  • Skróty towarzyszące wyliczeniom to częsty składnik tekstów pisanych, ale dotąd nie miały one odrębnego opisu. Istotny jest tu ich status składniowy, wpływ na wartościowanie logiczne wypowiedzi oraz logiczne relacje między nimi, a także różnice w zakresie dystrybucji.
  • Czasownik [ktoś] dał [komuś] do zrozumienia można zaliczyć do zbioru czasowników mówienia na podstawie opisu jego struktury predykatywno-argumentowej, dokonanego na tle jego ujęć leksykografi cznych w słownikach współczesnej polszczyzny.
  • Czasownik debatować pozostaje z czasownikami radzić i dyskutować oraz z rzeczownikiem debata w semantycznych relacjach, które ujawniają się m.in. w wyniku opisu sposobów realizacji pozycji przez niego otwieranych.
  • Opis struktury składniowej czasownika zapomnieć się, która charakteryzuje się tym, że realizacja wszystkich otwieranych przez ten czasownik pozycji nie gwarantuje pełnego komunikatu, umożliwia wykrycie jego komponentów semantycznych.
  • Jednostka w taki sposób, że reprezentuje pojęcie sposobu, które jest ujmowane jako relacja między czasownikiem akcji a rzeczywistością pozajęzykową; eksplikacja semantyczna tej jednostki uwzględnia tematyczno-rematyczne rozczłonkowanie struktury treści.
  • Przysłówek odruchowo koresponduje semantycznie z takimi jednostkami, jak bezwiednie,
    • nawykowo; dla jego eksplikacji semantycznej istotne jest także określenie ograniczeń nakładanych przez tę jednostkę na czasowniki.
  • Słowa piękny i pięknie mogą występować w użyciach nienacechowanych i nacechowanych, co pozwala na postawienie pytania, czy w tych drugich mają one odrębne znaczenie, czy też zachodzi tu jedynie opozycja semantyki i pragmatyki.
  • Geneza rzeczownika mężczyzna sięga języka praindoeuropejskiego, a w kolejnych epokach rozwojowych jego znaczenie podlegało przemianom. Analiza współczesnych kolokacji pozwala na wyodrębnienie kilku jednostek o tym kształcie.
  • Teoria języka, poczynając od starożytności, w różnoraki sposób interpretowała pojęcie przysłówka jako kategorii mowy i klasy części mowy, rozważanego ze względu na jego funkcje i rozmaitość form w różnych językach.
  • Określenie relewantnych cech wyrażeń parentetycznych potwierdza tezę o metatekstowości parentezy, co pozwala na charakterystykę podstawowych ich typów z uwzględnieniem wyrażeń inherentnie parentetycznych i użytych parentetycznie.
  • „Zdania wyratowane” to zdania używane do testowania hipotez semantycznych, uznane za akceptowalne dopiero po uwzględnieniu dodatkowych czynników, takich jak uspójniający kontekst, eksperyment myślowy, relatywizacja.
***

Składnia – semantyka – semantyka leksykalna – semantyka strukturalna – pragmatyka – akty mowy – gatunki mowy – jednostka języka – jednostka leksykalna – kategoria części mowy – parenteza – metatekstowość – relatywizacja.

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Joanna Zaucha : Ryzyko kontynuacji. O niektórych właściwościach składniowo-semantycznych wyrażeń: itd., itp., etc., i in.
  • Alicja Wójcicka : Czasownik [ktośi ] dał [komuśj ] do zrozumienia, że p. Analiza składniowo-semantyczna
  • Katarzyna Dróżdż-Łuszczyk : Właściwości składniowe i semantyczne czasownika debatować
  • Marta Zuchowicz : Co to znaczy zapomnieć się?
  • Joanna Koœścierzyńska : Pojęcie sposobu – próba eksplikacji
  • Natalia Żochowska : Charakterystyka semantyczna jednostki odruchowo na tle innych przysłówków dotyczących myślenia, woli i świadomości
  • Joanna Muszyńska : Czy piękny jest zawsze piękny?
  • Dorota Kruk : Charakterystyka diachroniczno-synchroniczna rzeczownika mężczyzna
  • Emilia Kubicka : Skąd się biorą przysłówki, czyli dlaczego łatwiej opisywać adwerbialia niż adwerbia
  • Marzena Stępień : Metatekstowość jako cecha wyrażeń parentetycznych
  • Piotr Batko : O „zdaniach wyratowanych”

SŁOWNIKI DAWNE I WSPÓŁCZESNE

RECENZJE

  • Anna Wajda : A. Markowski, W. Pawelec (red.), Oblicza polszczyzny, Warszawa 2012

SŁOWA I SŁÓWKA

English version