PORADNIK JĘZYKOWY

NUMER 4 / 2012

W ZESZYCIE

  • Wyraz osobiście zwykle jest traktowany jako przysłówek. Występują jednak także takie jego użycia, które przeczą tej charakterystyce. Dotyczy to w szczególności tekstów, w których ten wyraz występuje jako wyróżnik tematu wypowiedzi. Często w tej roli występuje w wypowiedziach, których tematem jest sam mówiący.
  • Wyrażenie bądź co bądź jako odrębna jednostka języka spełnia kryteria definicyjne klasy partykuł. W tekstach bywa wyodrębniane na prawach parentezy, co jest interpretowane jako sygnał dodatkowej operacji mówiącego, który na swój sposób kształtuje wypowiedź.
  • Wyraz pleść może odnosić się do zachowań językowych i w tym znaczeniu może wchodzić w skład szeregu jednostek języka, np. ktoś plecie, że_. W wypadku tej jednostki istotne jest określenie relacji, w jakich pozostaje to, co ktoś plecie, z pojęciem nieprawdy i braku sensu.
  • Wyrażenia ktoś przypomniał sobie, że_ oraz ktoś przypomina sobie, że_ można uznać za odrębne jednostki języka. Podstawowa różnica między nimi sprowadza się do tego, że tylko pierwsze z nich tworzy opozycję aspektową, ale analiza ich właściwości składniowo-semantycznych wykazuje także inne różnice.
  • Status gramatyczny ciągów weź, weźmy, weźcie, które łączą się z formami imperatywnymi innych wyrażeń czasownikowych, może stanowić przedmiot dyskusji. Cechy składniowe pozwalają traktować WEŹ jako partykułę adwerbalną, jednostkę semantycznie pustą, wzmacniającą siłę illokucyjną wypowiedzeń imperatywnych.
  • Charakterystyka gramatyczna nierzeczownikowej jednostki coś uwzględnia przykładowo takie cechy, jak: zdolności wypowiedzeniowotwórcze, łączliwość gramatyczną i semantyczną, mobilność w wypowiedzeniu. Analiza, oparta na tych kryteriach, pozwala zaliczyć tę jednostkę do klasy parataktemów.
***

Jednostki języka – kwalifikacja gramatyczna i semantyczna – właściwości semantyczno-składniowe – schematy składniowe – użycia metatekstowe – partykuły – parataktemy

ARTYKUŁY I ROZPRAWY

  • Jolanta Chojak : Osobliwe osobiście
  • Beata Milewska : Cechy syntaktyczne wyrażenia bądź co bądź
  • Mariola Wołk : O znaczeniu wyrażenia ktoś plecie, że_
  • Marta Zuchowicz : Przypominasz sobie? – o właściwościach składniowo-semantycznych czasowników zawierających kształt przypominać/przypomnieć sobie
  • Małgorzata Gębka-Wolak : Weź się zastanów! Problem statusu gramatycznego przyimperatywnego weź
  • Ewa Walusiak : Próba kwalifikacji gramatycznej nierzeczownikowego coś

SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI

RECENZJE

  • Yordanka Ilieva-Cygan : Karol Wojtyła – Jan Paweł II. Słowa prawdy i życia. Szkice lingwistyczne, red. Kazimierz Ożóg, Bożena Taras, Rzeszów 2010
  • Magdalena Stasieczek-Górna : Przemysław P. Gębal, Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców. Podejście porównawcze, Kraków 2010
  • Małgorzata Mielcarek : Liliana Madelska, Discovering Polish, Kraków 2010

OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW

  • Ewa Rudnicka : Na stanowiska
  • Roman Szul : Czy Dutch znaczy ‛duński’? O pewnym błędzie w tłumaczeniach z angielskiego

SŁOWA I SŁÓWKA