PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 9 / 2011
W ZESZYCIE
Problematyka z zakresu logopedii, akwizycji i rozwoju mowy zajmuje miejsce na
pograniczu językoznawstwa, medycyny, psychologii i pedagogiki. Dlatego też czasami
mówi się (upraszczając zagadnienie) o logopedii medycznej, psycho-pedagogicznej
czy lingwistycznej. Zamieszczone w tym zeszycie artykuły prezentują językoznawczy
ogląd tematyki logopedycznej.
***
- Na procesy akwizycji i rozwoju mowy dziecka mają wpływ czynniki natury
psychologicznej, społecznej i poznawczej. Wiąże się z nimi chronologiczne rozwarstwienie
słownika dziecka, którego poszerzanie znajduje główną motywację w potrzebach
komunikacyjnych.
- Jednym z ważnych problemów stabilizowania się tzw. normy rozwojowej
w przyswajaniu języka jest kolejność i sposób nabywania przez dziecko składników
tworzących morfologiczny podsystem językowy. Zachodzi tu pytanie, czy pozostaje
to w związku z systemowymi relacjami syntagmatycznymi i paradygmatycznymi.
- W wypadku autyzmu nie można określić typowego przykładu osobniczego.
U każdej jednostki objawy mogą mieć odmienną postać i jedynie trwająca w czasie
obserwacja zaburzeń komunikacji i innych sfer funkcjonowania dziecka może prowadzić
do trafnej diagnozy.
- Przedmiotem badań patofonetyki powinny być indywidualne, nienormatywne,
dialektalne realizacje fonemów, które mają genezę w zaburzeniach mowy. Podstawą
właściwej diagnozy logopedycznej jest w takich wypadkach ich precyzyjny opis
w kontekście systemu fonologicznego.
- Postać fonetyczna, fonologiczna i grafi czna wyrazów u osób z afazją ruchową
oraz u dzieci z niedokształceniami mowy pochodzenia korowego jest nietrwała.
Wiąże się to z uszkodzeniami kory mózgowej, brakiem stabilnych struktur językowych
oraz brakiem korowych wzorców ruchowych tych struktur.
- Międzyzębowa wymowa dźwięków dentalizowanych zmienia się u dzieci
(w przeciwieństwie do osób dorosłych). Przełomowy dla poprawnej realizacji tych
dźwięków jest wiek czterech lat.
***
Logopedia – afazja – diagnoza i terapia logopedyczna – akwizycja mowy – rozwój
mowy dziecka – komunikacja w autyzmie – patofonetyka – leksyka – fleksja – fonologia
– fonetyka
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Józef Porayski-Pomsta : Rozwój zasobu słownikowego dzieci w wieku przedszkolnym. Przegląd stanowisk
-
Marzena Stępień : Po co logopedzie językoznawstwo, czyli jak dziecko uczy się fleksji i jak językoznawcy mogą pomóc w zrozumieniu tego procesu
-
Elżbieta Sadowska : Zaburzenia komunikacji w autyzmie – podstawowe trudności diagnozy i terapii logopedycznej
-
Natalia Siudzińska : Co to jest fonetyka patoartykulacyjna (patofonetyka)?
-
Maria Przybysz-Piwko : Nietrwałość postaci fonetycznej, fonologicznej i graficznej wyrazów w afazji ruchowej oraz w niedokształceniu mowy pochodzenia korowego w świetle diagnozy i terapii logopedycznej
-
Anna Dudek,
Krzysztof Szamburski : Wymowa międzyzębowa jako norma rozwojowa
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Helena Sojka-Masztalerz : Sprawozdanie z konferencji naukowej „Slavus sum et nihil slavici a me alienam esse puto”. Władysław Nehring – uczony, edytor, nauczyciel. Wrocław, 20–21 października 2010 roku
-
Małgorzata B. Majewska : Nowe perspektywy w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Toruń 2011
RECENZJE
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
BIBLIOGRAFIA
-
Jadwiga Latusek : Przegląd polskich prac i czasopism językoznawczych ogłoszonych drukiem w 2010 roku
