PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 3 / 2015
W ZESZYCIE
- Urzędowa odmiana polszczyzny rozwijała się już w okresie staropolskim, średniowiecznym
państwie Piastów i Jagiellonów, a następnie w okresie średniopolskim,
w szlacheckiej Rzeczpospolitej polsko-litewskiej, we współzawodnictwie z innymi kodami
administracyjnymi: łacińskim, niemieckim, ruskim, znajdując uwarunkowania prawno-ustrojowe, ekonomiczne i kulturowe.
- W okresie nowopolskim zmieniły się warunki funkcjonowania urzędowej odmiany
polszczyzny (odejście od łaciny, kodyfikacja prawa, rozwój biurokracji, utrata państwowości),
co spowodowało jej przeobrażenia zarówno w płaszczyźnie językowo-stylistycznej,
jak i tekstowo-gatunkowej.
- Współcześnie leksyka stanowi konstytutywny składnik stylu urzędowego, w którym
realizują się takie jego cechy, jak: dyrektywność, bezosobowość, szablonowość, dążenie
do precyzji i jednoznaczności; w skład tej leksyki wchodzą m.in. kancelaryzmy, terminy,
tzw. brukselizmy, zapożyczenia z języków obcych i wyrazy modne.
- Skróty i skrótowce wyraźnie zaznaczają się w tekstach urzędowych, przysparzając
wielu problemów natury poprawnościowej ze względu na wariantywność ich postaci graficznej, wyrywkowość porad językowych i niespójność rozstrzygnięć normatywnych.
- Składnia tekstów urzędowych ma specyficzne cechy w sferze budowy zdania (szczególnie
zdania wielokrotnie złożonego), składniowych związków między wyrazami, szyku
składników wypowiedzenia itp., które znajdują konsekwencje interpretacyjne, logiczne,
semantyczne i stylistyczne.
- Dane liczbowe to nieodłączny składnik treści tekstów urzędowo-kancelaryjnych
i urzędowo-prawnych, z czym wiążą się problemy natury normatywnej, dotyczące zapisu
liczb w formie cyfrowej, słownej i cyfrowo-słownej.
***
Język / styl urzędowy – historia urzędowej odmiany polszczyzny – normatywność tekstów
urzędowych – leksyka stylu urzędowego – składnia tekstów urzędowych – ortografia
w tekstach urzędowych – skróty i skrótowce – zapisy liczb.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Irena Szczepankowska : Odmiana urzędowa polszczyzny w dobie staro i średniopolskiej na tle innych języków i stylów funkcjonalnych
-
Ewa Woźniak : Ciągłość i zmiana – język urzędowy w dobie nowopolskiej
-
Ewa Kołodziejek : Leksyka stylu urzędowego
-
Iwona Burkacka : SIWZ, siwz czy s.i.w.z.? Uwagi o skrótowym zapisie nazw wielowyrazowych
-
Jarosław Łachnik : Zjawiska charakterystyczne dla składni stylu urzędowego – na podstawie analizy języka interpretacji indywidualnych prawa podatkowego (wybrane problemy)
-
Adam Wolański : Zapis liczb w tekstach urzędowych
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
-
Anna Just : Goniec gramatyki polskiej Macieja Dobrackiego – propagatora języka polskiego na Śląsku
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Teresa Smółkowa : Uwagi na temat witryny Obserwatorium Językowe Uniwersytetu Warszawskiego
RECENZJE
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
-
Kacper Kardas : Git ||gites w świetle danych leksykografi cznych i leksykologicznych
SŁOWA I SŁÓWKA
