PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 9 / 2017
W ZESZYCIE
- Słowo fakt (< łac. factum) oznaczało pierwotnie czyn, działanie, a także wytwór czynności. Jednostki, w skład których wchodzi, mają w polszczyźnie (i w innych językach) dużą frekwencję. Ich struktura semantyczna opiera się na nieredukowalnym pojęciu [ktoś] wie o [czymś], że_, a wiedza ta jest orzeczona o relacjach między rzeczami należącymi do porządku świata, nie do sfery myśli.
- Do zasobu środków służących mówieniu o fałszu dołączył niedawno rzeczownik postprawda. Pytanie, czy kolejna jednostka jest potrzebna, warto zadać z perspektywy logiki polszczyzny. Czy słowo postprawda, tak jak jest używane, przedstawia jakiś fragment treści w sposób sobie tylko właściwy, czy jest to tylko inne miano czegoś, co w polszczyźnie jest już dobrze utrwalone?
- Zestawienie podobnych pod względem znaczenia predykatów służy znalezieniu cech istotnych, różniących porównywane słowa i stanowiących zarazem o ich odrębności. Osią analizy czasownika [kogoś] zdziwiło to, że_, reprezentującego pojęcie zdziwienia, jest porównywanie go z jednostkami językowymi reprezentującymi pojęcia zadziwienia, zaskoczenia i zdumienia.
- Zjawisko reduplikacji i powtarzania w odniesieniu do polszczyzny nie ma systematycznego opisu. Propozycja uporządkowania sfery repetycyjności syntagmatycznej we współczesnej polszczyźnie opiera się na odróżnieniu właściwych jednostek systemu (kodowe powtórzenia leksykalne) od różnorodnych działań mownych, w tym działań tekstotwórczych.
- Pytania rozstrzygnięcia oparte na zanegowanym czasowniku epistemicznym to wyspecjalizowane konstrukcje służące do przekazywania rozmaitych informacji jednocześnie. Są to pytania rzeczywiste, którym towarzyszy ładunek emocjonalny i informacja o postawie epistemicznej nadawcy względem stanu rzeczy odzwierciedlanego przez zdanie podrzędne.
***
Predykaty epistemiczne – językowe wykładniki fałszu – reduplikacja – powtórzenie – pytania rozstrzygnięcia – semantyka – składnia – współczesna polszczyzna.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Magdalena Danielewiczowa : Niepodważalne fakty. Jak o nich mówimy?
-
Joanna Zaucha : Czy potrzebujemy postprawdy? Wyrażenie postprawda na tle głównych opozycji w podsystemie polskich wykładników fałszu.
-
Mariola Wołk : W poszukiwaniu klucza do semantycznego opisu pojęcia zdziwienia.
-
Adam Dobaczewski : Od regularnych powtórzeń do zleksykalizowanych reduplikacji. Propozycja klasyfikacji tekstowych zjawisk repetycyjnych.
-
Daniel Ziembicki : Pytania rozstrzygnięcia z udziałem czasowników epistemicznych. Co wynika z ich użycia?
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
-
Aleksandra Żurek : Potężnej mowy tajemnice... Praktyczny wykład nauki języka polskiego obejmujący źródłosłów, składnią i pisownią Józefy Kamockiej.
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Maciej Malinowski : O tym, jak XIII wydanie Pisowni polskiej z 1963 roku poszło na przemiał.
-
Małgorzata B. Majewska : Sprawozdanie z konferencji „Wokół homonimii międzyjęzykowej”, Warszawa 26 kwietnia 2017 r.
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
-
Elżbieta Magner : A ileż to kłopotu... ze spójnikiem względnie i spójnikiem ewentualnie.
SŁOWA I SŁÓWKA
