PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 10 / 2015
W ZESZYCIE
- XIX-wieczne słowniczki gwarowe o lokalnym zasięgu były nie tylko sposobem zapisania
słów występujących w konkretnej gwarze w celu zachowania ich od zapomnienia,
ale także wyrazem świadomości językowej i kulturowej ich twórców, oddających obraz
świata danej społeczności wiejskiej.
- Wydany 30 lat temu regionalny słownik gwary warmińskiej, opisanej przez autochtona
już po jej zaniku, dokumentuje kolokwialność, ekspresywność, bezpośredniość,
nacechowanie emocjonalne, intymność i familijność gwarowych środków leksykalnych.
- Słownictwo słowiańskie wielokrotnie wzbogacało język niemiecki w różnych zakresach;
widoczne to jest w języku ogólnym, ale przede wszystkim w odmianach regionalnych
w dialektach niemieckich sąsiadujących z językami słowiańskimi oraz na terenie byłych
Prus Wschodnich.
- Relikty gwary warszawskiej do dziś są obecne w polszczyźnie, szczególnie w jej
odmianie potocznej, co można zauważyć na przykładzie nazw osobowych odnotowanych
przez Bronisława Wieczorkiewicza i występujących we współczesnych źródłach leksykografi
cznych.
- Współcześnie często powstają nowe odmiany środowiskowe polszczyzny; jedną
z nich jest socjolekt środowiska biegaczy amatorów, który charakteryzuje się m.in. apelatywizacją
eponimów, uniwerbizmami, derywatami ujemnymi, skrótowcami i skrótami.
- Sytuacja językowa Polaków w Norwegii znajduje uwarunkowania w strukturze narodowościowej
społeczeństwa tego państwa, jego zróżnicowaniu językowym, w warunkach
pobytu imigrantów oraz cechach polskiej grupy etnicznej w różnych zakresach stosującej
polszczyznę w komunikacji lokalnej.
***
Terytorialne i socjalne odmiany polszczyzny – dialekt ludowy – gwara miejska – socjolekt
środowiskowy – dialektologia – leksykografi a gwarowa – kontakty językowe – język
Polonii.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Stanisław Cygan : Trzy dziewiętnastowieczne małopolskie słowniczki gwarowe
-
Katarzyna Sobolewska : Słownik warmiński Wiktora Steffena po 30 latach. Idea, metoda i treść
-
Janusz Siatkowski : Od bicza do pejcza – o kontaktach językowych słowiańsko-niemieckich
-
Katarzyna Urbaniak : Ekspresywne nazwy osobowe w gwarze warszawskiej i ich obecność we współczesnej polszczyźnie potocznej
-
Marta Tittenbrun : Przejawy tendencji do skrótowości w socjolekcie biegaczy amatorów
-
Marta Piasecka : Sytuacja językowa Polaków w Norwegii
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
-
Anna Just : Krótka i zwięzła niemiecko-polska gramatyka Johanna Christiana Krumbholza – triada w jednym dziele: gramatyka języka polskiego, słownik polsko-niemiecki, ćwiczenia z rozmówkami
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Beata Ciecierska-Zajdel : Sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji logopedycznej „Metody i techniki terapii logopedycznej. Od teorii do praktyki”, Warszawa, 11–13 września 2015
RECENZJE
-
Justyna Garczyńska : Co wieś, to inna pieśń. Słownik gwary Bukówca Górnego w Wielkopolsce i regionu Spisza w Małopolsce, Kraków 2014
-
Pavlo Levchuk : Ewa Golachowska, Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2012
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
-
Marcin Zabawa : Polityka, oficer, organizator, komercyjny, recepcja – nowe neosemantyzmy w polszczyźnie
SŁOWA I SŁÓWKA
BIBLIOGRAFIA
-
Jadwiga Latusek : Przegląd polskich prac i czasopism językoznawczych ogłoszonych drukiem w 2014 roku
