PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 10 / 2017
W ZESZYCIE
Zamieszczone w tym zeszycie opracowania powstały w ramach projektu badawczego „Dialog pokoleń”, realizowanego przez Towarzystwo Kultury Języka we współpracy z Wydziałem Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
***
- Opisy socjologiczne wskazują na zanik podziałów społecznych, które w Polsce występowały przed 1989 r. Czy w takiej sytuacji tradycja inteligenckiego wzorca polszczyzny jeszcze występuje i czy znajduje możliwości kontynuacji w języku młodych i młodszych pokoleń?
- Opis relacji między globalizacją a tradycją lokalną w gruncie rzeczy sprowadza się do odpowiedzi na pytania, czy globalizacja zagraża tradycyjnemu systemowi wartości i tradycji lokalnej (regionalnej), czy też stwarza dla ich rozwoju nową perspektywę.
- W gwarach przyrostek -ejszy tworzy komparatywne formy przymiotników bez ograniczeń, co wiąże się z ekspresywnością wypowiedzi ustnych i tendencjami ekonomizacyjnymi; w różnych odmianach polszczyzny ogólnej ten wykładnik komparatywny ma zróżnicowany zakres występowania.
- Zapożyczenia leksykalne z języka angielskiego, dotyczące pola semantycznego <komputer – informatyka>, dynamicznie poszerzają zakres swego występowania od ponad 20 lat, prezentując szerokie spectrum sposobów adaptacji i form derywacji na gruncie języka polskiego.
- Formy adresatywne mogą stanowić interesujący zakres stylizacji językowej w tekście artystycznym, umożliwiający analizę zarówno faktów tekstowych, jak i socjolingwistycznych ze szczególnym uwzględnieniem determinantów grzeczności językowej.
- Teksty XVIII-wiecznych inwentarzy dóbr szlacheckich prezentują historyczny rejestr czasowników mówienia służących wprowadzaniu cudzej wypowiedzi. Analiza ich form oraz sposobów wprowadzania przytoczeń wnosi nowe informacje do opisu rozwoju kategorii verba dicendi w języku polskim.
***
Język polski – socjolingwistyka – polszczyzna inteligencji – globalizacja – tożsamość regionalna – język regionalny – stopniowanie przymiotników – norma ogólnopolska – zwyczaj gwarowy – anglicyzmy – adaptacja – słownictwo komputerowe – stylizacja językowa – formy adresatywne – grzeczność językowa – czasowniki mówienia – przytaczanie wypowiedzi – dialektologia historyczna.
- RECENZENCI „PORADNIKA JĘZYKOWEGO”
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Mirosława Sagan-Bielawa : Polszczyzna inteligencji jako (nieistniejący) model zachowania językowego
-
Halina Pelcowa : Tradycja lokalna i regionalna a globalizacja
-
Irena Jaros : Dlaczego lepsiejszy jest lepszy od lepszego? Kilka uwag o komparatywnych formach przymiotników z sufiksem -ejszy w polszczyźnie
-
Marcin Maciołek : O asymilacji anglicyzmów komputerowych w polszczyźnie raz jeszcze.
-
Monika Kresa : Grzeczność językowa członków rodziny i familii Jurewiczów – bohaterów Bożej podszewki Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz (system adresatywny)
-
Błażej Osowski : Przytaczanie cudzych wypowiedzi w XVIII-wiecznych inwentarzach z terenu Wielkopolski
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
RECENZJE
-
Maria Anufryieva : Mateusz Kowalski, Język i czas. Studium myśli naukowej Jana Baudouina de Courtenay i Ferdinanda de Saussure’a, Warszawa 2016
-
Paulina Faliszewska : Dialog pokoleń 2 pod redakcją Elżbiety Wierzbickiej-Piotrowskiej, Warszawa 2016
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
SŁOWA I SŁÓWKA
-
Stanisław Dubisz : Lewak, uchodźca i patriota, czyli o manipulowaniu słowami i świadomością społeczną
