PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 5 / 2016
W ZESZYCIE
Biblia w języku, język w Biblii – piszą o tym filologowie i bibliści, językoznawcy – poloniści
i hebraiści.
***
- W polskiej kulturze Ojcze nasz funkcjonuje z jednej strony jako cytat z Ewangelii
w formie translatorsko modyfikowanej, z drugiej zaś jako formuła modlitewna przytaczana
w spetryfi kowanym, archaicznym kształcie językowym. Ta dwoistość formy bywa kwestią
sporną, wywołując dyskusje i polemiki.
- W Biblii wielokrotnie jest mowa o języku; przyporządkowywane są mu różne funkcje:
kreacyjna, nominacyjna, integracyjna, dyferencjacyjna, ewolucyjna, stabilizacyjna,
performatywna, aksjologiczna, manipulacyjna, magiczna, symboliczna, ekspresywna, profetyczna,
eschatologiczna, eklezjalna, sakralna, teandryczna.
- Frazeologizmy o proweniencji biblijnej funkcjonują w różnych sferach rzeczywistości
językowej. Rzeczą interesującą jest – z jednej strony – ich geneza i frekwencja w poszczególnych
księgach Biblii, z drugiej zaś – ich występowanie w różnych odmianach
języka polskiego.
- W tradycji judeochrześcijańskiej bardzo ważną rolę odegrała Septuaginta – Biblia
grecka, która stała się łącznikiem między Biblią hebrajską a Nowym Testamentem, a szerzej
rzecz ujmując, między kulturą żydowską a kulturą helleńską. Pod względem translatorskim
było to niezwykłe przedsięwzięcie.
- Gry słowne stanowią istotny składnik warstwy językowej Biblii hebrajskiej. Dotyczą
one zarówno kalamburów homonimicznych i powtórzeń, jak i zróżnicowania semantycznego
leksemów czy – nazw własnych. Uatrakcyjniały one tekst, skłaniały jego odbiorców
do głębszej refleksji oraz zmieniały zawarty w tekście obraz świata.
- Niewiele średniowiecznych zabytków polsko-łacińskich zachowało się i zostało udostępnionych.
Należy do nich przedstawiony w transliteracji i transkrypcji przekład Hymnu
św. Pawła o miłości, stanowiący jeden z najczęściej dziś cytowanych fragmentów Listów
do Koryntian, wchodzących w skład Nowego Testamentu.
***
Biblia i jej język – przekłady
Biblii na język polski – języki Biblii – funkcje języka w
Biblii
– frazeologia biblijna –
Biblia hebrajska – Septuaginta – Biblia grecka.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Tomasz Lisowski : Ojcze nasz – przekład – modlitwa. Problem derytualizacji języka polskich translacji biblijnych
-
Krystyna Długosz-Kurczabowa : Lingwistyka biblijna. O niektórych funkcjach języka w przekazie biblijnym
-
Stanisław Koziara : Frazeologia w Biblii. Biblia we frazeologii języka polskiego
-
Waldemar Chrostowski : „Gdy Bóg przemówił po grecku”. Septuaginta jako świadectwo gruntownej transpozycji językowej
-
Anna Kuśmirek : Gra słów w Biblii hebrajskiej
-
Mariusz Leńczuk : Staropolskie tłumaczenie Hymnu św. Pawła o miłości z rękopisu nr 1399 Biblioteki Książąt Czartoryskich w Krakowie, cz. 1
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Małgorzata Platajs : Działalność Towarzystwa Biblijnego w Polsce w zakresie przekładów Biblii na język polski oraz ich upowszechniania
RECENZJE
-
Martyna Sabała : „Białostockie Archiwum Językowe” nr 14, Białystok 2014
-
Weronika Piotrowska : Halina Pelcowa, Słownik gwar Lubelszczyzny, t. II, Rolnictwo: transport wiejski, rośliny okopowe i paszowe, gleby i rodzaje pól, uprawa lnu i konopi, zbiór siana, Lublin 2014
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
SŁOWA I SŁÓWKA
