PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 9 / 2009
W ZESZYCIE
- Jubileuszowy biogram Prof. dra hab. Włodzimierza Pianki przedstawia nie tylko dorobek tego językoznawcy, ale także spory fragment historii slawistyki warszawskiej ze szczególnym uwzględnieniem prac z zakresu macedonistyki.
- We współczesnej polszczyźnie występuje tendencja do wariantyzacji konstrukcji semantyczno-składniowych, a zarazem tendencja przeciwstawna do ograniczania wyboru wariantów, która – co prawda – realizuje regułę ekonomiczności wypowiedzi, ale zarazem negatywnie wpływa na ich komunikatywność.
- Jednym z wyraźnych procesów, zachodzących współcześnie, jest poszerzanie zakresu użycia przyimka dla, który – zgodnie z normą – powinien być stosowany w konstrukcjach określających osiąganie korzyści, a jest również używany w zdaniach informujących o ponoszeniu szkody.
- Nieopisanym dotąd zjawiskiem jest występowanie w bezpośrednim, lub względnie bliskim, sąsiedztwie identycznych jednostek języka, zwane (re)iteracją, reduplikacją, powtórzeniem, mających walor funkcjonalny, jeśli są seryjne, produktywne, regularne.
- Nowy zakres badań stanowią pospolite nazwy osobowe, traktowane jako leksemy charakteryzujące ludzi, mające postać rzeczowników i substantywizowanych przymiotników. Ujednolicenie ich synchroniczno-diachronicznego opisu pozwoli na opracowanie Słownika nazw osobowych.
- Stylistyka aksjologiczna zajmuje się interpretacją jednostek języka, wyrażających w strukturze tekstu określone pojęcia i wartości. W tym wypadku chodzi o wartościowanie w kazaniach ks. Hieronima Kajsiewicza (1812–1873), znanego kaznodziei z czasów Wielkiej Emigracji.
- Podstawy dialektologii stanowią techniki badawcze, które zmieniały się w czasie, czego przykładem są kwestionariusze do badań dialektów polskich, poczynając od najwcześniejszych, opracowanych przez Jana Karłowicza, Jana Baudouina de Courtenay oraz Stanisława Szobera.
- Historia wyrazu harpagan potwierdza tezę o dużej aktywności procesów tzw. zapożyczeń wewnętrznych, wzbogacających polszczyznę ogólną zarówno w jej wariancie oficjalnym, jak i potocznym o formy mające genezę gwarową.
***
Historia slawistyki – macedonistyka językoznawcza – polszczyzna współczesna – wariantyzacja wypowiedzi i systemu – norma językowa – operacje iterujące – pospolite nazwy osobowe – stylistyka aksjologiczna – dialektologia – kwestionariusze dialektologiczne – słownictwo polszczyzny ogólnej a leksyka gwarowa
JUBILEUSZE
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
RECENZJE
-
Witold Mańczak : Krystyna Długosz-Kurczabowa, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa 2008
-
Krystyna Maksymowicz : Iryda Grek-Pabisowa, Małgorzata Ostrówka, Beata Biesiadowska-Magdziarz, Język polski na Białorusi radzieckiej w okresie międzywojennym. Polszczyzna mówiona; Język polski na Białorusi radzieckiej w okresie międzywojennym. Polszczyzna pisana, Warszawa 2008
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
SŁOWA I SŁÓWKA
