PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 4 / 2019
W ZESZYCIE
- W badaniach nad bilingwizmem polsko-francuskim pomijano dotąd teksty osób, dla których francuski był pierwszym, a polski – językiem drugim. Źródła obrazujące tę sytuację wnoszą nowe informacje dotyczące historii obu języków.
- Pamiętniki przedstawicieli elity okresu międzywojnia (1918–1939) ukazują słownictwo polityczne odrodzonego państwa polskiego. W znacznym stopniu leksyka ta była nowoczesna na tyle, że przetrwała w niezmienionej postaci do dziś.
- Słowo niepodległy do końca XVIII w. występowało rzadko i w innym niż dzisiaj znaczeniu – ‘niepodlegający’. Zmiana znaczenia i ustabilizowanie rzeczownika niepodległość dokonały się w czasie, gdy Polska utraciła niezawisłość polityczną.
- Słowo obyczaj ma dziś konotacje pozytywne i negatywne. W dobie staro- i średniopolskiej miało wyraźnie zaznaczoną pozytywną konotację aksjologiczną i zasadniczo nie występowało w połączeniu z określeniami antywartości.
- Obyczaj biesiadny i polskie słownictwo kulinarne ulegały znacznym zmianom w okresie od średniowiecza po współczesność. Było to wynikiem przekształceń cywilizacyjnych i intensywnej internacjonalizacji tego kręgu tematycznego leksyki.
- Kontakty państwa polskiego z Turkami i Tatarami zaowocowały pojawieniem się w polszczyźnie licznych określeń wyznawców islamu. Były wśród nich zapożyczenia i formacje rodzime – w XVI w. odnotowano ich w języku polskim 16.
***
Język – historia – kultura – bilingwizm – historia języka – ewolucja znaczeniowa wyrazów – leksyka polityczna – leksyka kulinarna – leksykologia – semantyka – aksjologia – kontakty językowo-kulturowe – zewnętrzne zapożyczenia leksykalne.
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Rafał Zarębski : Bilingwizm polsko-francuski w perspektywie diachronicznej – stan badań i postulaty badawcze.
-
Ewa Woźniak : Pamiętniki jako źródło do dziejów języka polskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
-
Radosław Pawelec : Jak cię nazwać, ten tylko się dowie, kto cię stracił – rzecz o niepodległości.
-
Beata Raszewska-Żurek : Obyczaj w dobie staro- i średniopolskiej. Próba odtworzenia dawnego pojmowania wartości.
-
Stanisław Dubisz : O zachowaniu się przy stole.
-
Paulina Michalska-Górecka : Nazwy wyznawców islamu w polszczyźnie XVI wieku.
GRAMATYKI JĘZYKA POLSKIEGO
-
Anna Jaworska : Gramatyka języka polskiego Tadeusza Lehra-Spławińskiego i Romana Kubińskiego.
RECENZJE
-
Marta Chojnacka,
Dagmara Banasiak : Krystyna Waszakowa, Kognitywno-komunikacyjne aspekty słowotwórstwa. Wybrane zagadnienia opisu derywacji w języku polskim, Warszawa 2017.
-
Anna Piotrowicz : Dorota Ochmann, Renata Przybylska (red.), Powiedziane po krakowsku. Słownik regionalizmów krakowskich, Kraków 2017.
-
Małgorzata B. Majewska : Jacek Pleciński, Dictionnaire français et polonais des faux amis du traducteur. Francuski i polski słownik fałszywych przyjaciół tłumacza, Wrocław 2016.
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
