PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 8 / 2011
W ZESZYCIE
- Kultura zachowań językowych kształtuje się wraz z przemianami systemu językowego
oraz cywilizacyjnym rozwojem wspólnoty komunikacyjnej. Determinanty
tej ewolucji występują zatem zarówno w sferze wewnętrznej historii języka, jak i jego
historii zewnętrznej.
- Formuły magiczne w apokryfach wywołują skutki w rzeczywistości fabularnej
(sakralnej) utworu, wpływając równocześnie na rzeczywistość odbiorców tych tekstów;
tym samym ich działanie performatywne jest dwupłaszczyznowe.
- Badania szesnastowiecznych tekstów polskich Ewangelii wymagają korzystania
z danych porównawczych, takich jak: występowanie określonych leksemów,
form fl eksyjnych, formantów, nazw własnych itp., co jest możliwe dzięki komputerowym
metodom analizy ich tekstów.
- Osiemnastowieczna epistolografi a dostarcza dokumentacji języka epoki zarówno
w zakresie systemu gramatycznego (np. archaizmy składniowe), leksykalnego
(np. potoczne frazeologizmy) i stylistycznego (np. środki perswazyjne), jak i jego
subkodu pisanego (np. indywidualizmy pisowniowe i interpunkcyjne).
- W XIX wieku galicyzmy stanowiły jedną z najliczniejszych grup słownictwa
obcego pochodzenia, występując zarówno w standardowej polszczyźnie ogólnej, jak
i w idiolektach, czego przykładem są Rozprawy literackie Maurycego Mochnackiego.
- Język artystyczny Juliusza Słowackiego charakteryzował się m.in. stosowaniem
ciągów synonimicznych, które wzbogacały charakterystykę opisywanych
desygnatów, pełniły funkcje ekspresyjne oraz służyły do budowania poetyckich
metafor.
- W metaforyce towianistycznej leksem ton zajmował ważne miejsce na zasadzie
skojarzenia z chrześcijańskim toposem harmonii i w wyniku odwołań do sakralnych
wizualizacji malarskich.
- Wychodzenie z użycia określonych frazeologizmów świadczy o ewolucji leksyki;
wpływają na to m.in. zmiany pozajęzykowe oraz synonimizacja, eufemizacja
i redundancja poszczególnych związków frazeologicznych.
***
Ewolucja języka polskiego – kultura języka – przekształcenia zachowań językowych
– performatywność tekstów średniowiecznych – metody komputerowej analizy
tekstów w historii języka – polszczyzna XVI, XVIII i XIX wieku – język artystyczny
– zmiany we frazeologii a dzieje języka
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
-
Stanisław Dubisz : Kultura językowych zachowań w dziejach polszczyzny – determinanty i sfery występowania
-
Anna Barankiewicz : Pragmatyczna skuteczność apokryficznych formuł magicznych w kontekście metaforyzacji języka
-
Izabela Winiarska-Górska : Przeglądarka wersetów równoległych szesnastowiecznych polskich Ewangelii w pracy historyka języka
-
Katarzyna Zawilska : Uwagi na temat języka listów pewnej przeoryszy, pisanych w 1. połowie XVIII wieku
-
Milena Wojtyńska-Nowotka : Galicyzmy leksykalne w Rozprawach literackich Maurycego Mochnackiego
-
Agnieszka Bal : Synonimy przymiotnika zły w Beatryks Cenci Juliusza Słowackiego
-
Joanna Wierzchowska : Metafora ton Chrystusa, czyli konceptualizacja pokory w idiolekcie Towiańskiego
-
Agnieszka Jawór : Gasnące frazeologizmy
SPRAWOZDANIA, UWAGI, POLEMIKI
-
Roman Szul : Język a emigracja. Refleksje wokół książki Elżbiety Sękowskiej, Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze, Kraków 2010
-
Maria Cyran : Sprawozdanie z I Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego Rozważania wokół języka polskiego
RECENZJE
-
Witold Mańczak : Etymologický slovník jazyka staroslověnského, z. 15, srьdьce – sь, [bez miejsca wydania] 2010
-
Bogdan Walczak : Tomasz Lisowski, Sola Scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne, Poznań 2010
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
