PORADNIK JĘZYKOWY
NUMER 6 / 2020
W ZESZYCIE
- Odrodzenie państwa polskiego w 1918 r., przeobrażenia społeczno-polityczne i kulturowe spowodowały dużą dynamikę zmian językowych w 20-leciu międzywojennym, co szczególnie wyraźnie zaznaczyło się w unifi kacji warstwy fonetycznej, rozwoju słowotwórstwa oraz w internacjonalizacji i reprodukcji leksyki.
- Rozwój świadomości językowej w 20-leciu międzywojennym pozostawał w ścisłym związku z procesami integracyjnymi; należy tu wyróżnić: zmiany świadomości inteligencji, integrację językową polskich środowisk posługujących się gwarami, integrację językową innych narodowości oraz działania regionalistyczne i oświatowe.
- Język prawno-administracyjny okresu 20-lecia międzywojennego rozwijał się w wyniku procesów zmierzających do ujednolicania polszczyzny administracyjnej oraz mechanizmów unifi kacji i kodyfi kacji prawa; duży wpływ miały na to zmiany ustrojowe – od demokracji parlamentarnej (1919 r.) do autorytaryzmu (1935 r.).
- Znaczny wpływ na rozwój polszczyzny ogólnej w 20-leciu międzywojennym mieli ludzie pióra, np. Julian Tuwim, Tadeusz Boy-Żeleński, Julian Przyboś, Stefan Żeromski, Bruno Jasieński, Jalu Kurek czy Tadeusz Peiper, zarówno jako autorzy tekstów artystycznych, jak i twórcy teorii quasi-lingwistycznych.
- Charakterystyczną dla polszczyzny 20-lecia międzywojennego płaszczyzną realizacji agresji językowej była prasa, a w jej obrębie m.in. teksty propagujące antysemityzm w wyniku stosowania środków językowych negatywnie wartościujących społeczność żydowską, czego przykładem był radykalny tygodnik „Pod Pręgierz”.
- Język najdłuższego tekstu Józefa Piłsudskiego pt. Rok 1920, swego rodzaju traktatu z zakresu wojskowości oraz eseju propagandowo-dydaktycznego, ukazuje nam jej autora jako typowego użytkownika polszczyzny ogólnej w 20-leciu międzywojennym o nielicznych cechach idiolektalnych i regionalnych, charakteryzującego się dużym talentem narracyjnym i znawstwem realiów.
***
Polszczyzna 20-lecia międzywojennego – świadomość językowa obywateli II Rzeczypospolitej – język prawno-administracyjny w międzywojniu – polszczyzna w refl eksji ludzi pióra 20-lecia międzywojennego – wykładniki leksykalne antysemityzmu w prasie z lat 1933–1939 – język pism Józefa Piłsudskiego (Rok 1920).
ARTYKUŁY I ROZPRAWY
RECENZJE
-
Ewelina Kwapień : Barbara Batko-Tokarz, Tematyczny podział słownictwa współczesnego języka polskiego. Teoria, praktyka, leksykografia, Kraków 2019.
Pobierz artykuł -
Anna Górska-Peć : Jerzy Sierociuk (red.), Słownik języka mieszkańców Ziemi Łukowskiej. Praca na roli i w gospodarstwie, Poznań 2019.Pobierz artykuł
OBJAŚNIENIA WYRAZÓW I ZWROTÓW
